Beth yw gwerth yr iaith Gymraeg mewn addysg gynradd?






Ar hyn o bryd mae yna 389 o ysgolion Gymraeg yng Nghymru a 107 ysgol sydd yn ddefnyddio Gymraeg i rhyw raddau (Llywodraeth Cymru, 2017-2018). Wnes i mynychu ysgol gynradd Gymraeg ac yn fy marn i roedd hyn yn mantais fawr i fi. Trwy siarad dau iaith, roeddwn yn gael mantais enfawr wrth i mi ymgeisio i brifysgol ac yn y dyfodol swyddi. Roeddwn yn gallu rhoi lawr ar fy CV a ymgais brifysgol fy mod yn ddwyieithog, wnaeth hyn rhoi mantais i fi dros pobl ni all siarad Gymraeg ac roedd yn helpu mi ddiogelu lle yn Brifysgol Cardiff Metropolitan. Roedd siarad Gymraeg hefyd wedi helpu mi gael fy swydd cyntaf yn Tesco, wnaeth y cwmni ddweud fod y ffaith fy mod yn gallu siarad Gymraeg wedi rhoi’r rôl i mi oherwydd gallaf siarad i’r cwsmeriaid henach sydd yn hoffi siarad yn y Gymraeg. Mae CareersWales (2019) yn nodi ‘’Over a three month period, 56% of 40 job advertisements analysed included language requirements, 21 (52.5%) stated that Welsh was desirable and 19 (47.5%) that Welsh was essential’’, felly gallem ddweud fod siarad Cymraeg yn mantais wrth ceisio am unrhyw swydd yng Nghymru.
Mae Brifysgol Aberystwyth (2019) yn nodi pam mae sgiliau ddwyieithog yn bwysig i cyflogwyr:
  • In the public sector, there is a statutory requirement to provide services through the medium of Welsh.
  • Because the public receive services through the medium of Welsh, they expect to be provided with the same level of service in the private sector.
  • Customers/clients appreciate receiving their services through the medium of Welsh.
  • Provide a Welsh experience, which includes hearing Welsh and seeing it in print, as a marketing tool.
  • Expand the target audience.
  • Attracting and maintaining new customers/clients
  • Improve the company/organisation’s image
  • Social responsibility – supporting language and culture in society.
  • Show respect to customers/clients in the wider community
  • Follow good practice and promote a high standard of business/service.
  • Promote equality

Fydd siarad Gymraeg hefyd yn mantais enfawr i mi wrth i mi ceisio am swydd fel athrawes yn y dyfodol, wrth siarad Gymraeg mae’n ehangi fy cyfleoedd wrth i mi gael y ddewis o ysgolion Saesneg a Gymraeg. Wnaeth gweinidog dros Ddysgu Gydol Oes a'r Iaith Gymraeg, Alun Davies ddweud nol yn 2017  “Currently, over a third of school teachers in Wales are Welsh speaking, with 27% able to teach through the language. Over the coming years, we aim to increase the opportunities to learn and train through the medium of Welsh, meaning that the demand for Welsh medium teachers will continue to grow” (Wales Online, 2017).
Trwy ddysgu Gymraeg yn ysgolion gynradd mae’n hybu’r iaith a diwylliant Gymru i blant o oedran ifanc, mae’n helpu nhw ddeall a gwerthfawrogi ei gwlad a treftadaeth. ‘’Speaking Welsh can help children build a fuller understanding of their wider community and their place within it. Welsh provides children with access to a culture – including literature, music, digital media, and a host of other things – that might otherwise be unavailable to them’’ (Cardiff Council, 2019). Mae Estyn (2002) hefyd yn nodi’r fantais o blant oedran cyn ysgol yn ddysgu Gymraeg, ‘’when children of pre-school age learn Welsh it often provides a valuable opportunity for them to begin to be aware of the distinctiveness of Wales, its languages and its culture’’.

https://youtu.be/BSyxrYgxjI0
Mae’r fideo yma yn nodi rhai o’r pryderon mae rhieni yn gael am anfon ei blant i ysgol Gymraeg, sut mae’r ysgol yn helpu teuluoedd sydd ddim yn siarad Gymraeg ac y manteision o fynd i ysgol gynradd Gymraeg.

Mae Gymraeg hefyd yn gael ei ddysgu yn ysgolion Saesneg yng Nghymru fel ail iaith. Mae nifer o fanteision o blant ysgolion Saesneg yn ddysgu Gymraeg, mae Llywodraeth Gymru (2015) yn nodi rhai:
·         Cwricwlwm Cymreig – Ddylai ddysgwyr 7-14 mlwydd oed gael cyfleoedd iddynt ddatblygu a chymhwyso gwybodaeth a dealltwriaeth o'r diwylliant, yr economi, yr amgylchedd, nodweddion hanesyddol ac ieithyddol Cymru. Mae Cymraeg ail iaith yn cyfrannu at y Cwricwlwm Cymreig drwy rhoi ymwybyddiaeth i ddysgwyr o'r dreftadaeth lenyddol a diwylliannol trwy astudio pob math o destunau, ac mae'n rhoi cyfle iddynt ddefnyddio Y Gymraeg fel ffordd naturiol o gyfathrebu. Mae’n rhoi’r rhai sy’n ddysgu Gymraeg fel ail iaith y gyfle unigryw o ddysgu’r iaith Gymru a ddod yn ddwyieithog.

·         Addysg bersonol a chymdeithasol - Ddylid rhoi cyfleoedd i ddysgwyr hyrwyddo eu iechyd a lles emosiynol a ddatblygiad moesol ac ysbrydol, i ddod dinasyddion gweithredol a hyrwyddo datblygu cynaliadwy a byd-eang dinasyddiaeth a pharatoi ar gyfer dysgu gydol oes. Mae Cymraeg ail iaith yn cyfrannu at ddatblygiad personol a chymdeithasol dysgwyr addysg trwy ddatblygu eu hymwybyddiaeth o'r rôl a gwahanol cyfraniadau ieithoedd lleiafrifol a byd-eang o fewn cymdeithas. Trwy ddatblygu eu gwerthfawrogiad o ddau ddiwylliant, maent yn fwy galluog o gwerthfawrogi diwylliannau eraill, a chydymdeimlo â nhw. Maent yn cydweithio a pharchu rôl eraill. Mae’r archwiliad a gwerthfawrogiad o destunau sydd yn ymdrin ag amryw o themâu yn gallu annog y ddatblygiad o hunan-wybodaeth, aeddfedrwydd emosiynol a empathi a’r cyflwr dynol. 

·         Gyrfaoedd a'r byd gwaith – Ddylid rhoi cyfleoedd i ddysgwyr 11-19 mlwydd oed ddatblygu ei ymwybyddiaeth o yrfaoedd a’r byd gwaith a sut mae ei hastudiaethau yn cyfrannu at eu parodrwydd ar gyfer bywyd gwaith. Mae Cymraeg ail iaith yn cyfrannu at yrfaoedd a'r byd gwaith trwy alluogi dysgwyr i elwa ar y cyfleoedd cynyddol i gweithio mewn ardaloedd lle mae angen sgiliau dwyieithog, ac i fanteisio o ehangu'r defnydd o'r Gymraeg yn y gweithle. Mae hefyd yn galluogi dysgwyr i ryngweithio mewn gweithleoedd gyda'r rhai sy'n ddwyieithog.


Rhestr Cyfeirio
·         Aber.ac.uk. (2019). Aberystwyth University - Coleg Cymraeg Cenedlaethol: Advantages. [online] Available at: https://www.aber.ac.uk/en/ccc/welsh-medium-provision/advantages/ [Accessed 16 Mar. 2019].
·         Cardiff.gov.uk. (2019). Cardiff Council. [online] Available at: https://www.cardiff.gov.uk/ENG/resident/Schools-and-learning/Schools/welsh-medium-education/Pages/default.aspx [Accessed 15 Mar. 2019].
·         Careerswales.com. (2019). 2. You're hired! : Careers Wales. [online] Available at: https://www.careerswales.com/en/tools-and-resources/dewis-da-why-choose-welsh/advantages-of-being-bilingual/2-you-re-hired/ [Accessed 16 Mar. 2019].
·         Estyn.  (2002). [PDF] Policy Review: Welsh Language in Education. Available at: http://www.assembly.wales/Committee%20Documents/ELL%2007-02(p.4)%20Estyn-24042002-28980/3cbea05e0002e6e40000138200000000-English.pdf [Accessed 18 Mar. 2019].
·         Welsh Government (2017). Schools by local authority, region and Welsh medium type. [online] Statswales.gov.wales. Available at: https://statswales.gov.wales/Catalogue/Education-and-Skills/Schools-and-Teachers/Schools-Census/Pupil-Level-Annual-School-Census/Schools/schools-by-localauthorityregion-welshmediumtype [Accessed 15 Mar. 2019].
·         Wightwick, A. (2019). Wales needs 50,000 more teaching staff over the next seven years. [online] walesonline. Available at: https://www.walesonline.co.uk/news/education/wales-needs-50000-more-teaching-12870041 [Accessed 14 Mar. 2019].


Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

Beth fyddai egwyddorion pedagogaidd yn eich ysgol freuddwydiol chi?

Image
Yn ddiweddar mae yna llawer o newidiadau o fewn y sector addysg gyda’r gwricwlwm newydd yn ddechrau gael ei gyflwyno yng Nghymru. Mae’r gwricwlwm newydd yma wedi gael ei gynllunio i cyd-fynd a’r 12 egwyddor pedagogaidd Donaldson sydd yw weld yn y llun canlynol:     Daeth y newid yma ar ôl i’r adolygiad ‘ Successful futures ’ Donaldson (2015) gael ei cyhoeddi, yn yr adolygiad wnaeth Donaldson gweld broblemau yn y cwricwlwm ar yr amser a ddod i’r casgliad fod angen newid i’r cwricwlwm er mwyn i blant fod yn llwyddiannus yn byd sydd yn newid mor gyflym.                       Allan o’r egwyddorion Donaldson, yr un sydd yn sefyll allan i fi yw ‘ encourage collaboration’, rydw i’n teimlo fod ysgolion wedi hybu cydweithio am blynyddoedd, wnes i gael fy ddysgu i cydweithio yn yr ysgol ac roedd gwaith grŵp yn peth bwysig iawn. Felly allan o’r 12 egwyddor rydw i’n credu fod y egwyddor yma ddim yn unrhyw beth newydd mae ysgolion ddim
Read more

Beth yw gwerth addysgeg natur (dysgu yn yr awyr agored) mewn addysg gynradd?

Image
Bydd llawer o bobl yn ddweud fod fathemateg a iaith sydd yn bwysig I blant yn ysgol nid natur a’r awyr agored. Yn 2014 wnaeth brif weinidog David Cameron annog gwthiad arno pwysigrwydd mathemateg, gwyddoniaeth a dechnoleg yn ysgolion, wnaeth ddweud fod dyma’r sgiliau sydd angen I blant llwyddo yn y byd gwaith, ‘’If countries are going to win in the global race and children compete and get the best jobs, you need mathematicians and scientists – pure and simple.’’ (gov.uk, 2014).   Ond ers hynny mae yna fwy o sylw wedi gael ei rhoi arno natur a’r pwysigrwydd o’r awyr agored. Mae llawer o ysgolion yn ddechrau ddod a’r awyr agored I fewn I’r cwricwlwm, gyda llawer ohono nhw’n cymryd rhan yn ‘forest schools’. Wnes I cymryd rhan yn gwersi forest schools fel rhan o brif ysgol, roeddwn i wedi cymryd rhan yn amryw o gweithgareddau yn gynnwys greu ‘den’ allan o amryw o deunyddiau ac wedyn roedd rhaid gwerthu ein ‘den’ i’r grŵp. Trwy gwneud hyn roedd pawb yn ddysgu sgiliau newydd ac yn gwe
Read more

How can collaboration skills be developed in primary education?

Image
Collaboration skills are essential in order to succeed in life, not just as a child but later on in the world of work. In school collaboration skills are essential as research has found that ‘’children’s interaction and relationships with teachers and classmates have an effect on their engagement, learning and achievement in classrooms’’ (Ryan and Ladd, 2012). Nuiteq (2017) note some reasons why collaborative learning is important: 1.        ‘’Developing social skills - Collaborative learning makes students with different backgrounds, race, or up bringing, to work together. They come together in a setting that maybe would not be possible if it were not for collaborative learning. In order to solve a project’s given problem, children need to communicate. They are able to hear different opinions and learn more about different cultures. The collaborative learning methodology is ideal for children that have difficulties in a social setting. 2.        Learn from peers - Generally, peop
Read more